Kullanıcı Odaklı Web Siteleri İçin Öneriler

Tasarım; tasarımcılar için değil, kullanıcılar içindir. Tasarımcıların bu ihtiyaçları anlamaya çalışarak tasarım yapmaları gerekir. Yani tasarım, tasarımcıların kendi zevkleri ya da estetik anlayışları doğrultusunda değil, kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda yapılmalıdır. Böylece tasarım, kullanıcıların ihtiyaçlarına en iyi şekilde cevap verir ve onların işlerini kolaylaştırır.

Örneğin, bir web tasarımı, kullanıcıların rahat bir şekilde siteyi kullanmaları maksadıyla yapılabilir. Bir araba tasarımı ise, sürücü ve yolcuların rahat bir şekilde yolculuk yapabilmeleri için yapılabilir. Bir mobilya tasarımı ise, kullanıcıların rahat bir şekilde oturabilecekleri ve işlerini kolaylıkla yapabilecekleri bir ortam sağlamak hedefiyle yapılabilir. Bu örnekler sadece birkaç örnek olup, tasarımın kullanıcılar için yapılması kavramı birçok farklı alanda kullanılabilir.

Yazılım tasarımı, bir yazılımın işlevlerini ve kullanımını kolaylaştırmak için yapılan tasarımdır. Bu tasarım, kullanıcıların yazılımı kolayca kullanabilmeleri İçin yapılmalıdır. Örneğin, bir web tarayıcısının tasarımı, kullanıcıların web sayfalarını rahat bir şekilde görüntüleyebilmeleri adına yapılabilir. Bir mobil uygulamanın tasarımı ise, kullanıcıların uygulamayı kolayca kullanarak işlerini hızlı bir şekilde yapabilmeleri amacıyla yapılabilir. Bu örneklerde de görüldüğü gibi, web sitesi tasarımı da kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda yapılmalıdır.

Kullanıcı Yolculuğunu Tasarlamak

Bilgi Mimarisi Hakkında

İnsanlar genellikle web sitesindeki menüleri tanımlamak için "bilgi mimarisi" terimini kullanıyorlar fakat bu doğru değil. Tabii ki menüler bilgi mimarisinin bir parçası ama bilgi mimarisi yalnızca bununla sınırlı değil.

Bilgi mimarisi, bilginin net ve mantıklı biçimde organize edilmesiyle ilgili. Bu organizasyonun da oldukça net bir amacı var: Kullanıcıların kompleks bilgi dizilerinde gezinmelerine yardımcı olmak. İyi bir bilgi mimarisi kullanıcıların beklentilerini karşılayacak biçimde doğru bir hiyerarşi oluşturur. Bu da yalnızca doğru bir kullanıcı araştırması ve kullanıcı testleri ile mümkün.

Kullanıcıların ihtiyaçlarını araştırmanın birden çok yolu var. Bilgi mimarisi genellikle kullanıcı anketlerinde önemli rol oynar. Tasarımcılar bu noktada kullanıcıların beklentilerini direkt olarak görebilirler. Ayrıca bilgi mimarisi, kullanıcıların tasarımda etkili bir şekilde gezinebildiklerinden emin olmak için, kullanışlılık testlerine ihtiyaç duyar.

Menü yapılarının kullanıcı anketleri temel alınarak oluşturulması ve sıralamaların, kullanıcıların mental modellerine uyumlu olup olmadığının test edilmesi gerekir. Kullanıcı araştırmacıları, bulguların işe yarayıp yaramayacağını anlamak için "ağaç testi" adında bir teknik kullanırlar. Bu teknik gerçek arayüz tasarlanmadan önce uygulanır.

Evrensel Navigasyon

Navigasyon kullanışlılığın temel taşıdır. Eğer kullanıcılarınız web sitenizde rahatlıkla gezinemiyorsa, web sitenizin ne kadar iyi olduğunun bir önemi yoktur. Bu yüzden web sitenizdeki navigasyonun birkaç temel prensibe göre oluşturulması gerekir:

1. Basitlik: Ziyaretçileriniz ulaşmak istediklere yere mümkün olan en az tıklamayla erişebilmeliler.
2. Açıklık: Kullanıcılar hangi navigasyon seçeneğinin ne işe yaradığını düşünmek zorunda kalmamalılar. Her navigasyon seçeneği kullanıcılar için açık olmalı.
3. Tutarlılık: Web sitenizdeki bütün sayfaların navigasyon sistemi aynı olmalı.

Web sitenizin navigasyonunu tasarlarken birkaç şeyi aklınızda bulundurun:

• Kullanıcıların ihtiyaçlarını temel alan navigasyon yapılarını seçin. Navigasyon, uygulamanızın kullanıcılarının büyük çoğunluğuna hitap etmeli. Belirli bir grup kullanıcı web sitenizde belirli etkileşimler sağlamayı bekler, siz de bu beklentileri kendi lehinize çevirmelisiniz. Örneğin kullanıcılarınız hamburger menünün ikonunu bilmiyorlarsa, tasarımınızda bunu kullanmaktan kaçınmalısınız.
• Navigasyon seçeneklerine öncelik verin. Navigasyon seçeneklerine öncelik vermenin kolay yolu onları sınıflandırmaktır. En genel kullanıcı görevlerine en yüksek önceliği vermelisiniz.
• Görünür yapın. Jakob Nielsen'in de söylediği gibi, bir şeyleri tanımak, onları hatırlamaktan daha kolaydır. Kullanıcıların hafızasını doldurmamak için bütün önemli navigasyon seçeneklerini mümkün olduğunca görünür yapın.
• Konumla iletişim kurun. Kullanıcıların etkili biçimde sitenizde gezinmeleri için "neredeyim" sorusunun cevabı oldukça önemli. Ziyaretçilerin bulundukları konumları bilmemesi birçok web sitesinde yaşanan bir problem. Konum göstergelerini düşünün.

Linkler ve Navigasyon Seçenekleri

Linkler ve navigasyon seçenekleri, navigasyon sürecinin anahtar parçalarıdır ve kullanıcı yolculuklarında direkt etkileri vardır. Bu interaktif elemanlar için birkaç kuralı takip edin:

• Dahili ve harici linklerin farkını bilin. Kullanıcılar dahili ve harici linkler için farklı tepkiler beklerler. Bütün dahili linkler aynı sekmede açılmalı (bu şekilde kullanıcılar "geri" tuşunu kullanabilirler). Eğer harici linkleri farklı sekmelerde açmayı düşünüyorsanız, yeni pencere açılmadan önce kullanıcılara bir şekilde uyarı vermelisiniz. Bunu linke "yeni pencerede açılır" şeklinde bir metin vererek sağlayabilirsiniz.
• Ziyaret edilmiş linklerin rengini değiştirin. Eğer ziyaret edilmiş linkleriniz diğerlerinden ayırt edilmiyorsa, kullanıcılar istemeyerek aynı sayfayı defalarca ziyaret edebilir.

• Bütün linkleri iki defa kontrol edin. Eğer linke tıklandığında web siteniz 404 hatası veriyorsa, kullanıcılarınız bu durumdan rahatsız olacaktır. Ziyaretçileriniz bir içeriğe ulaşmak için linke tıkladığında bekledikleri şey 404 hata sayfası değildir.

Tarayıcıdaki "Geri" Butonu

"Geri" butonu belki de URL giriş alanından sonraki en popüler kullanıcı arayüzü kontrolüdür. "Geri" butonunun kullanıcıların beklentileri doğrultusunda çalıştığından emin olun. Kullanıcı bir linki takip edip daha sonra "geri" butonuna bastığında, orijinal sayfadaki eski yerine dönmeyi bekler. "Geri" butonuna basıldığında söz konusu sayfanın en üstüne dönülmediğinden emin olun. Kaldıkları yeri kaybetmek, kullanıcıyı zaten gördüğü içeriklerin üstünden tekrar geçmeye zorlar.

Bireysel Sayfaları Tasarlamak

İçerik Stratejisi

İçerik stratejisiyle ilgili en önemli şey muhtemelen sayfa amaçlarına odaklanmaktır. Sayfanın amacını anlayın ve içerikleri amaca göre yazın. Kullanıcıyı odaklayan web siteleri için öneriler:

• Aşırı bilgiden kaçının. Aşırı bilgi vermek ciddi bir problemdir. Bu durum kullanıcıları karar vermekten veya bir eylem gerçekleştirmekten alıkoyar çünkü bu onlara edinmeleri gereken çok fazla bilgi varmış hissini verir. Fazla bilgiden kaçınmanın birkaç basit yolu var. En genel tekniklerden biri kullanıcıların süreci rahat anlaması için bilgiyi parçalara ayırmaktır.
• Jargonlardan ve teknik terimlerden kaçının. Sayfada görünen her bilinmeyen terim veya anlaşılmayan parça kullanıcıların algılarına zarar verir. Hedef kitlenizin tamamının anlayabileceği şekilde içerikler üretmeye çalışın.
• Bütün kelimeleri büyük yazmaktan kaçının. Büyük yazılmış her harf okuma hızına zarar verir. Ayrıca kullanıcıların bir çoğu büyük yazılmış kelimeleri daha az okunaklı bulur.

Görsel Hiyerarşi

İnsanlar bir sayfadaki her şeyi okumak yerine, sayfaya göz gezdirmeyi tercih ederler. Eğer bir ziyaretçi bir içeriği arıyorsa veya bir görevi tamamlamak istiyorsa, nereye gitmesi gerektiğini bulana kadar sayfayı kontrol eder. Bir tasarımcı olarak kullanıcılara görsel hiyerarşi ile yardımcı olabilirsiniz. Doğru bir hiyerarşi sayfada göz gezdirilmesini kolaylaştırır.

• Doğal göz gezdirme yapılarını kullanın. Tasarımcılar olarak insanların sayfalarda nereyi görmeleri gerektiğini kontrol edebiliyoruz. Ziyaretçilerin bakmalarını istediğimiz yeri ayarlamak için kullanabileceğimiz 2 doğal yapı var: F-şekilli yapı ve Z-şekilli yapı. Arama sonuçları ve makaleler gibi metin ağırlıklı sayfalar için F yapısı çok daha uygundur. Z yapısı ise metin bakımından fazla yoğun olmayan sayfalar için kullanılabilir.
• Önemli elemanları görsel olarak öne çıkarın. Ekran başlıklarını, giriş formlarını, navigasyon seçeneklerini ve diğer önemli içerik odaklı noktaları belirgin yapın. Bu şekilde kullanıcılar efor sarf etmeden bunları görebilir.

Görseller

Bir resim, binlerce kelimeye bedeldir. İnsanlar, görsel bilgileri nereyse hemen işleyebilen, görsel canlılardır. Ayrıca beynimize iletilen tüm bilgilerin neredeyse %90'ı görseldir. Görseller, kullanıcıların dikkatini çekmek için çok güçlü bir yöntemdir. Tek bir görsel, mükemmel şekilde tasarlanmış bir blok yazıdan çok daha fazla dikkat çeker. Bundan daha fazlası da görseller, metinlerin yapamadığı dil bariyerlerinin ötesine geçer.

• Görsellerin konuyla ilgili olduğundan emin olun. Tasarımda yapılan en büyük hatalardan biri; görsellerin yanlış mesajlar vermesidir. Ürün hedeflerinizi güçlü biçimde destekleyecek görseller seçin ve bu görsellerin içeriklerinizle uyumlu olduğundan emin olun.
• İnsanların genel fotoğraflarından kaçının. Tasarımda insan yüzleri kullanmak, kullanıcıları web sitenize bağlamak için kullanabileceğiniz en etkili yollardan biridir. Başka insan yüzlerine bakmak kullanıcıları onlarla iletişim kuruyormuş gibi hissettirir. Birçok web sitesi kullanıcılarına güven vermek için genel stok fotoğrafları kullanıyor. Kullanıcı testleri gösteriyor ki; bu tip görseller tasarıma değer katmaktan çok, kullanıcı deneyimine zarar veriyor.
• Bozulma olmayan, yüksek kaliteli görselleri kullanın. Tasarımınızdaki görsellerin kalitesinin, kullanıcılarınızın hizmetlerinize bakış açısı üzerinde büyük bir etkisi vardır. Görseller farklı cihazlarda pikselleşmiş şekilde görüntülenmemeli. Bu yüzden farklı boyutlardaki cihazlarda test yapın. Görsellerin orijinal oranlarda görüntülendiğinden emin olun.

Web sitenize devamlı gelişen bir proje gibi bakmalı ve kullanıcı geribildirimlerini tasarımınızın deneyimini geliştirmek için kullanmalısınız. Unutmayın; tasarım, tasarımcılar için değil, kullanıcılar içindir.